Interview: Een verlangen naar fossielvrij varen

Noviteiten staan centraal tijdens DORP, het innovatieplatform van Welcome to the Village in Leeuwarden. Een tijdelijke mini-maatschappij waar studenten, wetenschappers en ondernemers broeden op de duurzame successen van morgen. Fossielvrij varen is een thema dat deze editie op veel belangstelling mag rekenen. Door een zonneboot te ontwikkelen en het gesprek aan te gaan met festivalbezoekers, hoopt de 22-jarige Chiem Jongema samen met vijf teamgenoten een voorschot te nemen op fossielvrij watervervoer tijdens de Elfwegentocht.

Fossielvrij vervoer heeft de toekomst. Vanuit de mienskip komen veel initiatieven op gang om de transitie te versnellen. Eén van de pioniersrollen wordt vervuld door een studententeam tijdens DORP. Met deelnemers van NHL Hogeschool, TU Delft, Universiteit Leiden en RUG Groningen zit het met de hoeveelheid kennis en originele ideeën wel goed. Nu is het zaak om tot actie over te gaan.

“Uiteindelijk willen we volledig duurzaam, circulair en fossielvrij kunnen bewegen”, zegt Chiem, vanuit het NHL X-Honours programma betrokken bij het project. “Dit kan echter niet zomaar, dus werken we in kleine stapjes. Eén van die stapjes betreft het verduurzamen van recreatief watervervoer. Het overgrote deel hiervan werkt nog met een benzinemotor. Ons team kwam onlangs met een idee om dit te veranderen: we wilden een elektromotor veel aantrekkelijker maken door iets te ontwikkelen waarmee je van elke reguliere boot een zonneboot kunt maken. Het gaat dan om een flexibel frame met zonnepanelen wat je heel eenvoudig op je boot kunt zetten. Tijdens het varen laden de zonnepanelen je accu op. Dit idee, ons eerste prototype, is helaas niet succesvol gebleken. Het kan in de toekomst wel lukken, maar dan hebben we steviger en veiliger materiaal nodig en moeten we eerst terug naar de tekentafel.”

Chiem Jongema (links) en enkele teamgenoten aan de slag met de zonneboot tijdens DORP

Solar-watertaxi
Het werken aan innovatieve projecten is niet nieuw voor Chiem. Afgelopen jaar was hij ook tijdens DORP actief en sloot hij zich aan bij een kunstproject. Dit jaar wilde hij echter iets anders en vooral méér. “I stepped up my game”, legt hij uit. “Ik hield mijn ogen goed open en werd door Nants Schilstra (projectleider X-Honours NHL Hogeschool, red.) met interessante mensen in contact gebracht. Hier rolde enkele maanden geleden een brainstormsessie uit met verschillende partijen, waaronder een vertegenwoordiger van de Elfwegentocht. Toen kwamen we met het idee voor een solar-watertaxi door middel van het flexibele frame.”

De taxi die Chiem benoemt zou moeten pendelen tussen de WTTV-camping en het festivalterrein. Dit plan raakte echter van de baan. “Zoals gezegd, werkte ons prototype niet naar behoren. Ook mogen er in verband met de bescherming van het Groene Ster-gebied geen propellers onder water worden gebruikt. Deze obstakels veranderden echter niets aan onze ambities.” Al snel kwam de groep met een nieuw plan. “Op dit moment bouwen we iets, wat speciaal is afgestemd op één boot. Er gaan vijf zonnepanelen op het dak, waarvan twee direct aan de elektromotor worden gelinkt. Wanneer de zon even wegvalt gaat de boot meteen wat langzamer, dan zie je meteen hoe het werkt. Verder gebruiken we een batterij, die wordt geladen door de drie overige zonnepanelen. Ook laten we ’s nachts lampjes branden; zo fungeert de boot tevens als drijvende lichtshow.”

Gesprek over de Elfwegentocht
De boot vaart tijdens het festival rond als aandachtstrekker én bewijs dat je prima kunt varen op zonne-energie. “Het flexibele frame verschijnt nog steeds op een ander bootje; daar nodigen we mensen uit om over zonne-energie en de Elfwegentocht te praten. Er vaart dan iets wat de aandacht trekt, een denkproces op gang brengt en een gesprek start. Want hoe dragen we bij aan fossielvrij vervoer op het water tijdens de Elfwegentocht? Wat hebben mensen daarvoor nodig? Wij kunnen nu mooi laten zien waarmee we bezig zijn en welke mogelijkheden zonnepanelen bieden.”

Volgend jaar moeten de ambities echt tastbaar worden. “Dit is nog slechts een opstapje”, rondt Chiem af. “Tijdens de Elfwegentocht hopen we de vele bootbezitters in Fryslân fossielvrij te zien varen. Wij hopen daar nu onze bijdrage aan te leveren.”

Tekst + foto’s: Richard Tjalsma